Psychologische behandeling

Naast medicatie, is ook psychologische behandeling een belangrijke behandelvorm van depressie.

Psychotherapie is de meest voorkomende vorm van psychologische behandeling. Psychotherapie steunt op 2 begrippen: praten en samenwerking. Er zijn verschillende vormen van gevalideerde psychotherapie, waaronder cognitieve gedragstherapie, psychodynamische psychotherapie, ondersteunende psychotherapie en benaderingen gebaseerd op mindfulness.

Cognitieve gedragstherapie

Cognitieve gedragstherapie (CGT) is een type van gedragstherapie, waarvan bewezen is dat het werkt bij de behandeling van depressie. Deze therapie is gebaseerd op de idee dat negatieve gevoelens voortkomen uit storende gedachten die kunnen leiden tot negatief gedrag en ervoor kunnen zorgen dat we in een soort van “neerwaartse spiraal” terechtkomen. Via oefeningen leer je om je dagen te structuren en om je dagelijkse activiteit te verhogen. Vervolgens leert CGT jou hoe je storende gedachten kunt identificeren en hoe je ze kan vervangen door gedachten die wel helpend zijn. Een ander belangrijk aspect van de therapie is meer leren over de stoornis zelf (psycho-educatie). Deze veranderingen hebben een direct positief effect op je stemming en maken het gemakkelijker om aan externe levensgebeurtenissen het hoofd te bieden. Bij CGT werken de cliënt en de therapeut actief samen en leren ze van elkaar. Normaalgezien, wordt er gewerkt tijdens 1 of 2 sessies per week. Alles samen duurt de behandeling ongeveer 25 tot maximum 80 sessies (ongeveer 3 maanden tot een jaar).

Psychodynamische psychotherapie

Psychodynamische psychotherapie is gebaseerd op wat men weet vanuit de psychoanalyse. Het gaat uit van gelijkaardige veronderstellingen met betrekking tot de oorzaken van psychische stoornissen, namelijk dat ze het resultaat zijn van emotionele problemen in het onderbewustzijn. In tegenstelling tot psychoanalyse, gaat deze vorm van psychotherapie vooral de confrontatie aan met interne conflicten en met de relaties die de cliënt heeft met anderen. De therapie vindt al zittend plaats, waarbij de therapeut en de cliënt oogcontact hebben. De benadering van de therapeut kan variëren van passief naar actief. Normaalgezien zijn er 1 à 2 sessies per week. In zijn geheel kan de behandeling kort (16 tot 24 sessies) of van langere duur zijn (50 tot 100 sessies, of zelfs meer).

Ondersteunende psychotherapie

Sommige psychotherapeuten gaan voor een meer ondersteunende en minder gestuurde aanpak. Deze aanpak kan op zichzelf of in combinatie met andere therapievormen gebruikt worden. Ondersteunende psychotherapie wordt ook vaak gebruikt door andere zorgverleners en vrijwilligers. Deze vorm van therapie is vooral bedoeld om een ondersteunende omgeving te creëren zodat de cliënt zijn/haar problemen kan oplossen. Dit wordt bereikt doordat de therapeut actief en aandachtig luistert en de persoon op een zorgzame en respectvolle manier aanmoedigt om te praten over zijn situatie en om op zoek te gaan naar mogelijke oplossingen. Deze vorm van therapie kan helpen om de cliënt meer zelfzeker en empowerend te maken, maar er werd nog niet aangetoond of ondersteunende therapie op langere termijn helpt om depressieve symptomen te verminderen.

Mindfulness-based psychotherapie

Terwijl CGT en psychodynamische benaderingen proberen om bepaalde denkpatronen of emotionele problemen die geassocieerd zijn met de depressie te veranderen, is deze benadering gebaseerd op mindfulness. De cliënt leert om aandacht te besteden aan zijn gedachten en gevoelens, en om deze te aanvaarden. Voorbeelden van deze benadering zijn mindfulness-based cognitieve therapie (MBCT) en mindfulness-based stressreductie (MBSR). Net zoals bij CGT, vertrekken mindfulness-based benaderingen van het idee dat negatieve gedachten en gevoelens automatisch van aard zijn. Ook bij deze benadering wordt op zoek gegaan naar mogelijkheden om deze neerwaartse spiraal te doorbreken. In tegenstelling tot CGT, ligt de focus hier op het ontwikkelen van vaardigheden om verontrustende gedachten en gevoelens te laten komen en gaan, zonder erop te moeten reageren. Er werd reeds aangetoond dat mindfulness-based benaderingen goed werken bij mensen die last hebben van terugkerende depressie.