Vaak voorkomende vragen

Hieronder vind je het antwoord op enkele vaak voorkomende vragen over depressie.

Alle einblenden / Alle ausblenden

fold faq

Wanneer mensen zeggen dat ze zich ‘depressief’ voelen, wil dit dan zeggen dat het om een aandoening gaat?

Niet altijd. Mensen gebruiken het woord “depressief” vaak wanneer men zich triestig of gestresseerd voelt, meestal zonder dat ze bedoelen dat het om een aandoening gaat.

fold faq

Wanneer is ‘depressie’ een klinische aandoening?

De stemming van een persoon schommelt meestal als reactie op dagelijkse gebeurtenissen. Deze stemming ligt meestal tussen blij en droevig. Bij een depressie ligt iemand’s stemming voortdurend onder dit normale peil. Om van een klinische depressie te kunnen spreken, moeten bepaalde symptomen gedurende minstens 2 weken aanwezig zijn: een depressieve stemming, een verlies van interesse of geen plezier meer ervaren, en weinig energie hebben.

fold faq

Wat zijn de oorzaken van depressie? Wat lokt depressie uit?

Depressie heeft meerdere oorzaken. Een depressie ontwikkelt zich door een combinatie van psychologische, biologische en sociale factoren. Biologische factoren die een rol spelen zijn onder andere de genetische erfelijkheid, het immuunsysteem, hormonen en neurotransmittors in het lichaam. Sommige persoonlijkheidskenmerken kunnen ook een “riscofactor” zijn. Negatieve denkpatronen of een laag zelfbeeld kunnen een grote rol spelen. Dus hoewel een persoon soms een bepaalde gebeurtenis als de directe aanleiding van de depressie kan benoemen, zijn het vaak verschillende en complexe factoren die aan de basis liggen van een depressie.

fold faq

Hoe kan ik depressie herkennen?

Als iemand voortdurend een lage stemming heeft, zeer weinig energie heeft of de interesse verloren heeft in dingen waar deze normaalgezien wel gelukkig van werd, kan dit een belangrijk signaal zijn dat die persoon te kampen heeft met een depressie. Daarnaast zijn er nog heel wat andere symptomen. Deze kunnen van persoon tot persoon verschillen. Denk hierbij aan slaapproblemen, eetstoornissen die een gewichtsverandering met zich meebrengen, concentratiestoornissen of een verlaagd libido. Het kan ook dat de persoon veel nadenkt over de dood of zelfdoding.

fold faq

Kan depressie in de familie zitten?

Vatbaar zijn voor een depressie kan genetisch bepaald zijn. Deze genetische kwetsbaarheid wil niet meteen zeggen dat men ook een depressie zal ontwikkelen aangezien levensgebeurtenissen een belangrijke rol spelen. Genen zijn dus niet de enige belangrijke factor, maar het risico op depressie is hoger wanneer depressies of andere psychische problemen in de familie voorkomen.

fold faq

Wat kan ik als familielid van iemand met een depressie doen?

Als familielid of vriend van een persoon die een depressie heeft, is het belangrijk om te tonen dat je wil luisteren. De eerste stap zetten om openlijk te praten over de depressie kan zeer moeilijk zijn, zowel voor de depressieve persoon als voor jezelf, maar het is een belangrijke stap in de richting van herstel. Probeer, naast goed te luisteren, de persoon ook aan te moedigen om professionele hulp te zoeken en vol te houden. Dit laatste is belangrijk omdat men soms maanden of zelfs jaren professionele behandeling moet krijgen. Vaak helpt het dat je als familielid zelf een afspraak maakt voor een persoon die zou kunnen lijden aan een depressie en deze ook naar de afspraak begeleidt. Soms is de depressieve persoon niet in staat dit zelf te doen omwille van de depressie. Familieleden zijn zeer belangrijk voor iemand die lijdt aan een depressie: ze kunnen helpen bij dagdagelijse taken, ondersteuning bieden en de persoon het gevoel geven dat hij of zij belangrijk is. Het is belangrijk om de volgende boodschap over te brengen: “Ik ben er voor jou”.

Zorgen voor iemand die ziek is, kan zeer belastend zijn, draag dus ook zorg voor jezelf. Zorg ervoor dat je genoeg vrije tijd hebt en leuke activiteiten inplant en dat je, indien nodig, bijkomende hulp zoekt.

fold faq

Kunnen kinderen en jongeren ook een depressie hebben?

Ja, dat kan. Kinderen en jongeren kunnen een depressieve stoornis ontwikkelen, deze is vaak moeilijker te herkennen dan bij volwassenen. De puberteit kan iemand’s persoonlijkheid veranderen en kan een aanleiding vormen tot depressie. Het is belangrijk om contact op te nemen met een professionele hulpverlener, bijvoorbeeld een psychiater gespecialiseerd in kinderen en jongeren, wanneer een jong persoon zich ongelukkig, moedeloos, gelaten, hopeloos en prikkelbaar voelt. Let er ook op of de persoon zich anders gedraagt, veel piekert en zich afsluit van anderen.

fold faq

Bestaat er zoiets als seizoens- of winterdepressie?

Ja, dat bestaat. De symptomen van “seizoensafhankelijke depressie” (SAD) verschillen licht van die van een ‘normale’ depressie: mensen hebben dan vaak een verhoogde eetlust (ze hebben het gevoel dat ze meer koolhydraten moeten eten, zoals pasta, rijst, brood, aardappelen) en men slaapt veel meer. Het is bewezen dat SAD samenhangt met het gebrek aan licht tijdens de wintermaanden. Lichttherapie, antidepressiva en psychotherapie zijn zeer effectieve behandelingen. Regelmatige buitenactiviteiten zoals wandelen, lopen of fietsen kunnen een lage stemming voorkomen of verhelpen. Vergeet echter niet dat het niet abnormaal is om minder energie en fut te hebben als de dagen korter worden en de temperatuur daalt. Het is belangrijk om met je huisarts te praten als je denkt dat je aan SAD lijdt.

fold faq

Moet mijn werkgever op de hoogte zijn van mijn depressie?

Algemeen gesproken heeft een werkgever niet het recht om informatie op te vragen over een diagnose die bij een werknemer is gesteld, ongeacht welke ziekte het ook is. Soms kan het bij specifieke gevallen wel nuttig zijn om je werkgever te betrekken bij het herstelproces. Het kan helpen om te praten over zinvolle maatregelen die genomen kunnen worden: herinrichting van je werkplek, geleidelijke opbouw van je takenpakket of ondersteuning op je werkplek. Dit alles kan ondersteund worden door de werkgever. Je huisarts of therapeut, hulpverleners, familieleden of mensen die in dezelfde situatie zitten als jij kunnen je helpen om te beslissen of het wenselijk is om je werkgever in te lichten maar uiteindelijk moet jij de beslissing nemen.

fold faq

Is depressie behandelbaar? Kan je genezen van een depressie?

Een eenmalige depressieve episode zal meestal volledig overgaan. Na een eerste behandeling van de symptomen wordt de behandeling verder gezet om een volgende depressieve periode te voorkomen. Spijtig genoeg bestaat er geen garantie dat je nooit nog een depressie zal meemaken. Sommige personen hebben in hun leven maar één depressieve periode meegemaakt.

fold faq

Hoe wordt depressie behandeld?

De drie meest belangrijke types van behandeling zijn: (1) medicatie, (2) psychologische ondersteuning en (3) sociale ondersteuning. Er bestaat duidelijke evidentie dat deze behandelingen het beste werken wanneer ze gecombineerd worden.

Depressie kan behandeld worden met antidepressiva (zoals selectieve serotonine-heropnameremmers (SSRI’s) of tricyclische antidepressiva) en psychotherapie (zoals cognitieve gedragstherapie of psychodynamische therapie). Antidepressiva zijn vaak de eerste pijler van de behandeling doordat ze effectief en toegankelijk zijn, geaccepteerd worden en weinig kosten. In sommige situaties kunnen andere vormen van therapie toegepast worden, bijvoorbeeld fysieke activiteiten, lichttherapie, relaxatieoefeningen, dagactiviteiten, elektroconvulsieve therapie of ‘wakker therapie’ (slaapdeprivatie).

fold faq

Wie kan ik om hulp vragen?

Een eerste belangrijke stap is een afspraak maken met je huisarts en hem of haar te vertellen wat je voelt. Je huisarts kan je helpen te zoeken wat je nodig hebt en welke behandeling kan helpen. In het geval dat je je onzeker voelt over het contact met je huisarts, kan je met een goede vriend of familielid praten over wie je zou kunnen contacteren.

Afhankelijk van je situatie, kan je huisarts jedoorverwijzen naar iemand die gespecialiseerd is in geestelijke gezondheid. Dit kan iemand met een medische of psychologische achtergrond zijn, zoals een psychiater of een psycholoog.

fold faq

Moet ik mijn behandeling betalen?

Een bezoek bij de huisarts omwille van psychische problemen kost evenveel als wanneer je gaat voor een lichamelijk probleem. De centra voor geestelijke gezondheidszorg (CGG) hanteren verschillende tarieven afhankelijk van je situatie, vaak tussen de 0 en 15 euro voor een consult bij de psycholoog. Hierbij moet je wel in rekening houden dat je vaak moet doorverwezen worden door een huisarts of andere gezondheidsspecialist en dat je soms lang moet wachten.

Indien je een privépsychotherapeut wil, betaal je meestal €50-60 per bezoek, hoewel sommigen de kostprijs bepalen afhankelijk van je persoonlijke situatie.

fold faq

Wat doet een psychotherapeut wanneer ik een depressie heb?

Naast antidepressiva is psychotherapie een belangrijke pijler in de behandeling van depressie. Bij een milde vorm van depressie kan psychotherapie zelfs alleen aangeboden worden, zonder medicatie. Psychotherapie is minder toegankelijk en duurder aangezien het afhangt van hoeveel gespecialiseerde professionals beschikbaar zijn.

Kwaliteit is heel belangrijk, dus wees er zeker van dat de professional die je uitkiest gekwalificeerd en geaccrediteerd is. Van cognitieve gedragstherapie en sommige vormen van psychodynamische therapie zoals interpersoonlijke therapie weten we dat ze effectief zijn bij de behandeling van depressie. Bij cognitieve gedragstherapie gaat men bijvoorbeeld de dag zorgvuldig structureren en leuke activiteiten inplannen. Men identificeert ook negatieve attitudes en automatische gedachten die vaak voorkomen bij personen met een depressie en men daagt deze attitudes en gedachten uit. Bij interpersoonlijke therapie gaat men na welke moeilijkheden je ervaart in de omgang met personen die voor jou belangrijk zijn. Men gaat na wat de oorzaken en gevolgen zijn van deze moeilijkheden.

fold faq

Hoe werkt de medicatie?

Medicatie voor de behandeling van depressies worden ‘antidepressiva’ genoemd. Ze zijn de eerste pijler bij de behandeling van depressies.

De meeste van de medicamenten hebben een effect op neurotransmitters, zoals serotonine, noradrenaline en dopamine, of beïnvloeden delen van of receptoren in de hersenen.

Antidepressiva worden ook aan mensen gegeven die lijden aan stress of angsten. Men kan het ook aanvullen met andere medicatie. Het is dus belangrijk om met je dokter of een andere specialist (zoals een apotheker) te spreken over wat het medicament voor jou moet doen.

fold faq

Hoe effectief zijn middelen die je zonder voorschrift kan verkrijgen, zoals het Sint-Janskruid?

Het effect is afhankelijk van het product dat je koopt, maar je moet in ieder geval een specialist consulteren. Sint-Janskruid is bijvoorbeeld een natuurlijke serotonine heropnameremmer en mag niet gebruikt worden in combinatie met farmaceutische medicatie. Er bestaat ook evidentie dat het Sint-Janskruid niet gebruikt mag worden wanneer men bepaalde medicatie neemt voor de behandeling van HIV, hartproblemen, epilepsie of migraine. Ook in het geval van transplantaties of het gebruik van warfarin (een bloedverdunner) mag men Sint-Janskruid niet nemen.

fold faq

Kan ik, behalve met mijn huisarts, met nog iemand praten?

Je kan, behalve met je huisdarts, ook praten met een specialist in de geestelijke gezondheid zoals een psychiater of psycholoog. Ga naar ‘Zoek hulp’ op de website iFightDepression.com (bovenaan de pagina) voor meer algemene diensten die je kunnen steunen en bereid zijn te luisteren naar je verhaal. Je huisdokter kan nog andere diensten kennen die je kunnen helpen.

fold faq

Hoe kunnen familieleden en vrienden iemands’ behandeling ondersteunen?

Familieleden, collega’s of vrienden kunnen iemand stimuleren om een afspraak met de huisarts te maken of gespecialiseerde hulp te zoeken. Men kan ook helpen met het maken van die afspraak of de persoon naar de afspraak begeleiden. Personen met een depressie zouden een hulpverlener moeten raadplegen, net zoals je doet wanneer je je ziek voelt. Deze hulpverlener kan een huisarts of specialist zijn, zoals een psychiater of een klinisch psycholoog. Het is vooral belangrijk om een hulpverlener te raadplegen wanneer de depressieve symptomen niet wegebben na enkele weken van behandeling.

fold faq

Waarom worden er medicamenten voorgeschreven bij de behandeling van depressie?

Iedereen heeft het recht om te weten waarom bepaalde medicatie voorgeschreven wordt. Indien je dit niet weet, zou je je dokter hierover moeten spreken. Medicatie kan voorgeschreven worden om personen met symptomen van een depressie te helpen beter te worden en beter te blijven. Normaal gezien worden er, bij een depressie, antidepressiva voorgeschreven, maar soms zijn andere types van medicatie nodig.
Tijdens een depressie werken de hersenen anders dan voordien en medicatie zoals antidepressiva kan helpen om de hersenen terug beter te laten functioneren. Het is te vergelijken met medicatie voor andere gezondheidsproblemen zoals astma of diabetes.

Medicatie voor de behandeling van depressie helpt personen om hun gewone bezigheden terug uit te oefenen, zoals gaan werken of naar school gaan, vrienden bezoeken, muziek spelen of sporten.

fold faq

Wat gebeurt er wanneer ik start met medicatie voor de behandeling van depressie?

Voordat je met medicatie start, is het belangrijk om te praten over je gevoelens bij het nemen van medicatie en wat je van de behandeling verwacht. Jouw huisarts kan je meer uitleg geven over de effecten van de medicatie en andere behandelingsopties.

Spreek samen met je huisarts goed af hoe vaak jullie elkaar zullen zien (bijvoorbeeld een bezoek op zijn praktijk) of spreken (bijvoorbeeld telefonisch) om het te hebben over hoe je je voelt na het starten van de medicatiekuur. Het is zeer belangrijk om goed bij te houden hoe je je voelt tijdens het nemen van medicatie.

Je huisarts of een andere specialist (zoals jouw apotheker) zal het hebben over de positieve effecten van de medicatie zoals een verbetering van de symptomen, maar kan ook verduidelijken wat de mogelijke bijwerkingen op korte termijn kunnen zijn. Medicatie kan namelijk bijwerkingen hebben, nog voor je symptomen verbeteren. Houd in gedachten dat niet iedereen last heeft van deze bijwerkingen. Je kan op voorhand al met je huisarts praten over mogelijke bijwerkingen  en hoe je er mee om zal gaan als ze zich voordoen.

Antidepressiva werken meestal niet onmiddellijk maar eerder met verloop van tijd. Hoe goed een medicijn werkt en wanneer het begint te werken hangt af van welke symptomen je hebt en hoe ernstig ze zijn. Je kan aan je arts vragen welke symptomen zouden moeten verbeteren bij het nemen van de medicatie en wanneer deze verbetering zou moeten starten.

Na het starten van de medicatie ga je het best wat vaker langs bij je huisarts. Op die manier kan je huisarts beter inschatten of de medicatie al dan niet helpt of voor bijkomende problemen zorgt. Indien de medicatie onverwachte bijwerkingen heeft of na enkele weken nog geen effect heeft, kan de huisarts er voor kiezen om de dosis of het type medicatie te veranderen, of andere vormen van behandeling voorstellen.

fold faq

Kunnen antidepressiva verslavend zijn?

Neen, dit is een wijdverspreide misvatting. Antidepressiva hebben geen verslavende werking. Ze werken stemmingsstabiliserend bij een depressieve persoon, maar ze maken gezonde mensen niet gelukkiger, ze zorgen niet voor een “high” gevoel.  Medicatie afbouwen (op aanraden van je dokter) is gemakkelijk als dit geleidelijk, over enkele dagen of weken, wordt gedaan en is nooit onmogelijk. Sommige medicijnen zijn gemakkelijker af te bouwen dan andere.

fold faq

Met wie kan ik het hebben over mijn medicatie?

Jouw arts en andere specialisten zoals apothekers zijn hiervoor specifiek opgeleid en hebben heel wat ervaring met medicatie. Als je vragen hebt of bezorgd bent over jouw medicatie, zijn dit de aangewezen personen om jou meer informatie te geven.

fold faq

Hoe kan ik zien dat de medicatie werkt?

Voordat je kan zien of je medicatie werkt, moet je goed weten waarom je bepaalde medicatie moet nemen. De beste manier om te weten of medicatie werkt, is om een overzicht te maken van jouw symptomen, bijwerkingen en actviteiten voor je met de medicatiekuur begint. In de meeste gevallen zullen, wanneer de medicatie werkt, jouw symptomen verbeteren en zal je terug meer tijd beginnen spenderen aan je dagdagelijkse bezigheden. Hoe snel er verbetering merkbaar is, hangt af van de symptomen die je hebt en hoe ernstig deze zijn. Bij de behandeling van depressie met antidepressiva, is er meestal een verbetering merkbaar na 2 tot 6 weken en kan de depressie verdwijnen na 8 tot 12 weken.

Het is belangrijk dat je met je huisarts praat over hoe je kan zien of je aan het genezen bent, of de situatie hetzelfde blijft of zelfs slechter wordt tijdens het nemen van de  medicatie.

fold faq

Wat als de antidepressiva niet helpen om mij beter te voelen?

Het is niet ongewoon dat een persoon meerdere soorten medicatie uitprobeert alvorens het medicijn te vinden dat voor hem of haar werkt. Dit is ook het geval bij andere ziektes, niet alleen bij depressie. Er is geen betrouwbare manier om op voorhand te weten welk medicijn voor welke persoon werkt. Er zijn heel wat veschillende soorten antidepressiva die gebruikt kunnen worden bij de behandeling van depressie. Wanneer één medicijn niet werkt, kan er een ander uitgeprobeerd worden dat misschien geschikter is en meer effect heeft.

fold faq

Moet ik voor de rest van mijn dagen antidepressiva nemen?

Soms kan jouw huisarts voorstellen om voor een langere tijd door te gaan met het nemen van antidepressiva. Veel mensen die lijden aan depressie nemen heel lang antidepressiva en leiden een lang en gezond leven.

Hoe lang je medicatie moet nemen, hangt af van meerdere factoren. Samen met je huisarts bespreek je welke symptomen en welk type depressie jij hebt om uit te maken hoe lang de medicatiekuur moet duren. Bij sommige mensen met een depressieve stoornis, zorgen symptomen te vaak en te lang voor heel wat problemen of zorgen deze symptomen ervoor dat ze niet meer deelnemen aan activiteiten die ze vroeger prettig vonden. Als deze mensen ermee instemmen, kan het het beste zijn dat ze gedurende een heel lange periode medicijnen nemen zodat ze gezond blijven en de dingen kunnen doen die ze willen doen.

fold faq

What is iFightDepression.com?

iFightDepression.com was created to foster depression awareness and empower people suffering from depression through information and communication technologies (ICT). A website and a self-management tool have been developed for this purpose. These resources include self-help approaches to empower people to live a better life and a self-management tool to treat mild to moderate depression.

fold faq

Why was iFightDepression.com created?

Depression is very common. Often people don’t have access to good enough information about the disorder, and so might not be able to access the help they need. iFightDepression aims to equip those who are concerned about depression with resources to identify and respond to depression.

fold faq

Who is behind iFightDepression.com?

The "Preventing Depression and Improving Awareness through Networking in the EU" (PREDI-NU) consortium created iFightDepression.com. The project is funded by the European Commission in the Framework of the Health Programme - Consumer, Health and Food Executive Agency, CHAFEA (formerly EAHC - European Agency for Health and Consumers) under grant agreement no. 2010 12 14. It was promoted and submitted by, and has the support of the European Alliance Against Depression (EAAD).

fold faq

Is iFightDepression.com confidential?

You may be asked to complete a satisfaction questionnaire when you visit the awareness website iFightDepression.com. The information you enter will be anonymised and will only be used by the research team for the purposes of improving the website.